วันไหว้พระจันทร์ คือวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ของทุกปีตามปฏิทินจันทรคติจีน ภาษาจีนอ่านว่า “จงชิวเจี๋ย หรือ ตงชิวโจ่ย” (中秋節) มีความหมายว่า “เทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง” ซึ่งตรงกับช่วงเวลาแห่งฤดูกาลเก็บเกี่ยว ทำให้มีท้องฟ้าที่แจ่มใส ไร้เมฆฝน อากาศปลอดโปร่ง ดวงจันทร์แจ่มกระจ่างเต็มดวง

ประวัติที่มา กำเนิดวันไหว้พระจันทร์ เรื่องเล่าขานจากตำนานแห่งความรัก

​

• วันไหว้พระจันทร์ตามบันทึกทางประวัติศาสตร์

วันไหว้พระจันทร์ ถูกจัดขึ้นในช่วงฤดูชิวฮุง(秋分) ซึ่งเป็นช่วงกลางฤดูใบไม้ร่วงของชาวจีน ในอดีตเมื่อเข้าสู่ช่วงกลางฤดูใบไม้ผลิฮ่องเต้จะทำพิธีไหว้พระอาทิตย์ก่อน แล้วจึงค่อยจัดพิธีการไหว้พระจันทร์ในช่วงฤดูใบไม้ร่วงซึ่งเป็นช่วงฤดูใบไม้ร่วง ในขณะที่ชาวบ้านก็จะมีการไหว้พระจันทร์เพื่อให้พืชผลทางการเกษตรอุดมสมบูรณ์ ในช่วงวันที่ 15 เดือน 8 เช่นเดียวกัน
นอกจากการไหว้พระจันทร์ของฮ่องเต้แล้ว ยังมีการไหว้ของฮองเฮาที่มักจะทำคู่กันอย่างการไหว้เทพผู้เฒ่า ซึ่งเป็นการไหว้ดวงดาวประจำทิศใต้ เพื่อเสริมความเป็นสิริมงคลให้มีอายุยืนยาว

​

• ตำนานฉางเอ๋อ เทพธิดาบนดวงจันทร์

ฉางเอ๋อ (嫦娥) เป็นเทพธิดาที่อยู่บนดวงจันทร์ตามความเชื่อของลัทธิเต๋า ในอดีตฉางเอ๋อเป็นคนรักของโฮวอี้ นักแม่นธนูของสวรรค์ โฮวอี้ได้รับภารกิจให้ไปกำราบพระอาทิตย์ซึ่งมีหมด 10 ดวงและพากันคึกคะนองส่องแสงเล่นพร้อมกันจนทำให้เกิดความเดือนร้อน โฮวอี้ได้ยิงธนูดับดวงอาทิตย์ไปทั้ง 9 ดวง จนทำให้โลกเหลือพระอาทิตย์แค่ดวงเดียวทำให้จักรพรรดิมสวรรค์ไม่พอใจ จึงได้เนรเทศโฮวอี้พร้อมกับฉางเอ๋อให้ลงไปอาศัยอยู่ยังโลกมนุษย์ ต่อมาทั้งสองทำความดี จึงได้รับพระราชทานยาอายุวัฒนที่จะทำให้มีอายุยืนยาวมาเป็นรางวัล แต่กลับถูกอสูรที่มีฤทธิ์คิดจะชิงเอาไป 
ด้วยความกลัวว่าอสูรตนนั้นเมื่อได้ดื่มยาอายุวัฒนแล้วจะมีพลังมากกว่าเดิม ฉางเอ๋อจึงได้ตัดสินใจดื่มยานั้นเสียเองจนหมดขวด ทำให้นางล่องลอยขึ้นไปบนฟ้าและกลายเป็นเทพธิดา แต่ด้วยความที่ฉางเอ๋ออาลัยอาวรณ์คนรัก นางจึงเลือกที่จะเป็นเทพธิดาคอยดูแลดวงจันทร์ เพราะว่าดวงจันทร์อยู่ใกล้กับโลกมากที่สุด ทำให้นางรู้สึกเหมือนได้อยู่ใกล้กับโฮวอี้ซึ่งเป็นคนรักของนาง 

วันไหว้พระจันทร์ วันแห่งการไหลเวียนของพลังหยิน

​

• พระจันทร์พลังของเพศหญิง

ชาวจีนเชื่อว่าพระจันทร์เป็นสัญลักษณ์ของเพศหญิง ความอ่อนโยนนุ่มนวล ดังนั้นเมื่อถึงช่วงเทศกาลการไหว้พระจันทร์ หลายบ้านจึงมักให้ผู้หญิงในครอบครัวเป็นผู้นำในการทำพิธีไหว้ขอพร

​

• วันไหว้พระจันทร์ วันแห่งการไหลเวียนของพลังหยิน

ไม่ใช่เพียงแค่สัญลักษณ์ของเพศหญิงเพียงเท่านั้น แต่ตามความเชื่อดั้งเดิมของชาวจีน พระจันทร์เป็นแหล่งพลังงานของพลังหยิน หรือ พลังที่มีความเย็น เป็นพลังของธาตุน้ำที่จะส่งเสริมความงามหรือพลังกายของผู้หญิง ในคืนวันไหว้พระจันทร์ที่พระจันทร์เต็มดวง จึงมักจะมีหญิงสาวชาวจีนหลายคนนำเอาเครื่องประทินโฉม เสื้อผ้า รวมไปถึงของใช้ต่าง ๆ ออกไปอาบแสงจันทร์ เพราะจะเป็นการส่งเสริมพลังหยินในตัวและทำให้พบเจอแต่ความโชคดี

ไหว้พระจันทร์ ขอพรความรักให้สุขสมดั่งใจหวัง

​

• ขอพรความรักกับพระจันทร์

นอกจากพระจันทร์จะเป็นแหล่งพลังงานแห่งความงดงามตามความเชื่อของชาวจีนแล้ว พระจันทร์ยังมีเทพที่เกี่ยวข้องกับการขอพรเรื่องของความรักที่ชาวจีนนับถืออยู่ด้วย นั่นก็คือ ผู้เฒ่าจันทรา หรือ เย่ห์เหล่า (月下老人) เทพที่คอยผูกด้ายแดงแห่งความรักให้กับมนุษย์ เป็นที่นิยมบูชาเป็นอย่างมากสำหรับคนที่ต้องการพบเจอกับความรักและความสมหวัง

ขนมไหว้พระจันทร์ สัญลักษณ์แห่งความกลมเกลียว

​

นอกจากตำนานฉางเอ๋อแล้ว อีกสิ่งที่มักจะพบเห็นได้บ่อยที่สุดในช่วงเทศกาลวันไหว้พระจันทร์ก็คือ “ขนมไหว้พระจันทร์”

​

• ขนมไหว้พระจันทร์ ขนมมงคลของการขอพร

ขนมไหว้พระจันทร์ เป็นขนมมงคลที่จะขาดไม่ได้ในช่วงไหว้พระจันทร์ เพราะชาวจีนถือว่านี่เป็นขนมมงคลอันเป็นเครื่องเซ่นบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่คอยดูแลเรื่องน้ำท่าให้กับเกษตรในช่วงทำการเกษตร เพราะตามหลักวิทยาศาสตร์แล้วพระจันทร์จะมีอิทธิพลต่อปรากฎการณ์น้ำขึ้น-น้ำลง จึงทำให้คนในสมัยก่อนเข้าใจว่า พระจันทร์คือหนึ่งในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญ

​

• ขนมไหว้พระจันทร์ ทำไมต้องเป็นทรงกลม

ทั้งนี้เรื่องของขนมไหว้พระจันทร์ นอกจากจะเป็นขนมเพื่อการณ์มงคลแล้วยังมีความหมายอื่นแฝงเอาไว้ในรูปร่างทรงกลมของขนมอีกด้วย การที่ขนมมีลักษณ์เป็นทรงกลม ก็เพื่อสื่อถึงความรักใคร่กลมเกลียว เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน